Το ελεύθερο παιχνίδι δεν έχει συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους και δεν οργανώνεται από ενήλικες. Αντιθέτως, τα παιδιά είναι εκείνα που διαμορφώνουν, ελέγχουν και καθοδηγούν αυθόρμητα όλη τη διαδικασία. Ως γονείς μπορούμε να ενθαρρύνουμε το ελεύθερο παιχνίδι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θα διακόψουμε την επίβλεψή τους. Και το καλύτερο; Μπορούμε να ακολουθήσουμε το μη δομημένο παιχνίδι τους χωρίς να παρέμβουμε! Τι λέτε θα τα καταφέρουμε; Θα…δείξει!
Για να ενθαρρύνουμε το ελεύθερο παιχνίδι:
Διασφαλίζουμε ελεύθερο χρόνο για το παιδί
Όσο ακόμη τα παιδιά είναι μικρά, έχουμε τη δυνατότητα να οργανώσουμε την καθημερινότητά τους. Για να ενθαρρύνουμε το ελεύθερο παιχνίδι, μπορούμε να μειώσουμε τις δομημένες δραστηριότητές που συμμετέχουν, αφήνοντας “κενή ώρα” μέσα στην ημέρα.
Στο σπίτι μας, ονομάσαμε αυτόν τον ελεύθερο χρόνο “χαλάρωση”. Για να παροτρύνω τον Άγγελο να παίξει δημιουργικά, δεν του επέτρεπα να ασχοληθεί με “οθόνες” και εγώ χαλάρωνα διαβάζοντας ένα βιβλίο. Η “χαλάρωση” αποδείχθηκε πολύτιμη και για εμένα λοιπόν!
Με τον καιρό η “χαλάρωση” έγινε συνήθεια, ο Άγγελος έπαιζε και εγώ κατέληξα να κρυφοκοιτάζω το παιχνίδι του! Ήταν η ωραιότερη χαλάρωση του κόσμου!
Επισκεπτόμαστε τη φύση
Η φύση μας ηρεμεί και ταυτόχρονα μας καλεί να την εξερευνήσουμε. Για να ενθαρρύνουμε το ελεύθερο παιχνίδι στο φυσικό περιβάλλον, αρκεί να περιμένουμε. Σύντομα η περιέργεια θα κινητοποιήσει τους μικρούς μας εξερευνητές.
Επιτρέπουμε στα παιδιά να λερωθούν
Ένας τρόπος να ΜΗΝ ενθαρρύνουμε το ελεύθερο παιχνίδι είναι να απαγορεύουμε στο παιδί να λερωθεί. Οι παρατηρήσεις μειώνουν την όρεξη για πειραματισμό και δημιουργία. Τόσο στο σπίτι, όσο και σε εξωτερικούς χώρους μπορούμε να προσαρμόζουμε το ντύσιμό του, ώστε να μπορεί να παίζει ανενόχλητα ακόμη και αν λερωθεί με μαρκαδόρους, καθίσει στο πάτωμα ή λασπωθεί. Άλλωστε, σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, η επαφή με τα μικρόβια, βοηθάει το παιδί να “χτίσει” ένα δυνατό ανοσοποιητικό σύστημα.
Ενθαρρύνουμε με το βλέμμα
Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, το παιδί ενδέχεται να επιδιώκει οπτική επαφή με τον γονέα όταν μεταξύ άλλων, ανακαλύπτει κάτι, καταφέρνει να ξεπεράσει μια δυσκολία ή όταν θέλει να σιγουρευτεί ότι το περιβάλλον είναι ασφαλές. Τότε, μπορούμε να το κοιτάξουμε με ενδιαφέρον, να του χαμογελάσουμε ή να το ενθαρρύνουμε λεκτικά, ώστε να συνεχίσει την ελεύθερη ενασχόλησή του.
Προσφέρουμε ελκυστικά υλικά
Εμπλουτίζοντας το περιβάλλον με βιβλία, καλλιτεχνικά υλικά και διάφορα εργαλεία, το παιδί έρχεται σε επαφή με την τέχνη. Προκυμμένου να ενθαρρύνουμε το ελεύθερο παιχνίδι, χρειάζεται να του δώσουμε άφθονο χρόνο για να πειραματιστεί και να εξερευνήσει αβίαστα τα υλικά και τις δυνατότητές τους.
Ενθαρρύνουμε το ελεύθερο παιχνίδι με την παρουσία μας
Το ελεύθερο παιχνίδι μπορεί να είναι και συνεργατικό. Η παρουσία του γονέα, ενθαρρύνει το παιδί να εξερευνά και να καλλιεργεί τις κοινωνικές του δεξιότητες.
Βασική προϋπόθεση για να ακολουθήσουμε το ελεύθερο παιχνίδι του παιδιού μας, είναι να του παραδώσουμε τον έλεγχο. Εκείνο θα καθοδηγήσει το παιχνίδι μας, ακόμη και στην περίπτωση που μας φαίνεται μονότονο. Η δική μας αρμοδιότητα είναι να καλλιεργήσουμε συνεργατικό κλίμα και δημιουργικές συνθήκες.
Επιπλέον, για να ακολουθήσουμε τον ρυθμό του παιδιού, χρειάζεται να ακούσουμε πραγματικά αυτά που έχει να μας πει και να μιμηθούμε τη συμπεριφορά του. Όσο και να θέλουμε να προτείνουμε διαφορετικές ιδέες και τρόπους παιχνιδιού, χρειάζεται να κρατηθούμε. (Δείτε εδώ, πώς να ενθαρρύνετε την επικοινωνία με το παιδί σας)
Τέλος, εκείνο που δυσκολεύει περισσότερο κάποιους από εμάς, είναι ότι δεν χρειάζεται να έχουμε προσδοκίες για μάθηση “παντού και πάντα”. Ας αφήσουμε το ελεύθερο παιχνίδι να μας συνεπάρει. Γιατί το παιχνίδι είναι η “μάθηση” αυτοπροσώπως!
“Το παιχνίδι είναι η δουλειά του παιδιού”
Maria Montessori
