Η ενεργητική ακρόαση είναι μια δεξιότητα επικοινωνίας που βασίζεται στην ενσυναίσθηση. Ακούμε πραγματικά, όταν έχουμε πρόθεση να καταλάβουμε, όχι να απαντήσουμε. Η ουσιαστική ακρόαση από την πλευρά του ενήλικα καλλιεργεί την ίδια προθυμία και στο παιδί, το οποίο αναπτύσσεται σε ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και σεβασμού.
Ωστόσο, κάποιες φορές, οι δικές μας συμπεριφορές εμποδίζουν την ουσιαστική επικοινωνία με τα παιδιά. Μεταξύ άλλων, συχνά τα διακόπτουμε, τα κρίνουμε, βιαζόμαστε να τα συμβουλέψουμε ή να διηγηθούμε τις δικές μας ιστορίες.
Παρόλο που ξέρουμε ότι όλα τα παραπάνω δυσκολεύουν την έκφραση ιδεών και συναισθημάτων, συχνά κάποιοι από εμάς αντιδρούμε ακόμη έτσι! Σήμερα λοιπόν, θα παρουσιάσω ορισμένες δεξιότητες για την ενεργητική ακρόαση, με σκοπό να εξασκηθούμε και να βελτιωθούμε!
Δεξιότητες για ενεργητική ακρόαση
1. Λεκτική ενθάρρυνση
Ενθαρρύνουμε το παιδί με φράσεις ή επιφωνήματα.
Παραδείγματα:
- Θα ήθελα να μάθω και άλλα γιαυτό…
- Φοβερό! Για πες….
- Βλέπω ότι έχεις κάνει μεγάλη πρόοδο!
- Πες μου, θέλω να ακούσω τι έγινε μετά
- Αααα…ωραία!
- Ουάου
- Πόσο ενδιαφέρον
- Σούπερ!
- Πω πω
2. Μη λεκτική ενθάρρυνση
Παραδείγματα:
- Κινήσεις χεριών που δείχνουν έκπληξη, ενθουσιασμό, σεβασμό προς το έργο του παιδιού
- Βλεμματική επαφή
- Αγκαλιά
- Χάιδεμα
- Χαμόγελο
- Καταφατική κίνηση του κεφαλιού
- Κλίση σώματος προς τα εμπρός
3. Αντανάκλαση περιεχομένου
Αφού ακούσουμε με μεγάλη προσοχή αυτό που εκφράζει το παιδί, επαναλαμβάνουμε τα λόγια του κάνοντας μία περίληψη.
Παραδείγματα:
- Ώστε σήμερα αποφασίσατε να παίξατε κρυφτό με τους φίλους σου…
- Δηλαδή αυτό που σου άρεσε περισσότερο στο ταξίδι μας ήταν το πάρκο που επισκεφθήκαμε…
- Εννοείς ότι παλαιότερα σου άρεσε να τρως μαρμελάδα αλλά τώρα προτιμάς το μέλι…
4. Αντανάκλαση συναισθήματος
Επαναλαμβάνουμε ή ονομάζουμε τα συναισθήματα του παιδιού δείχνοντας ότι είναι φυσιολογικά, αποδεκτά και μπορούμε να τα κατανοήσουμε.
Παραδείγματα:
- Φαίνεσαι λυπημένη
- Απογοητεύτηκες που σήμερα λείπει ο Γρηγόρης
- Ο θυμός σου είναι τεράστιος τώρα έτσι; Το καταλαβαίνω.
- Θα πρέπει να ήταν πολύ δύσκολο για εσένα…
- Αυτό ήταν πραγματικά άδικο…
- Καταλαβαίνω ότι αυτό σε έκανε να ζηλέψεις
- Αυτό που νιώθεις είναι φυσιολογικό. Είμαι εδώ για να σε ακούσω
5. Ερωτήσεις Ανοιχτού Τύπου
Οι ερωτήσεις αυτές παροτρύνουν τα παιδιά να μιλήσουν περισσότερο. (δείτε εδώ τις ερωτήσεις μετά την ανάγνωση ενός παιδικού βιβλίου)
Παραδείγματα:
- Πώς λες να γίνεται αυτό;
- Τι εννοείς όταν λες ότι…;
- Γιατί άραγε να…;
- Ποια είναι η γνώμη σου για…;
- Εσύ τί πιστεύεις;
6. Το “Nαι και…”
Πείτε “ναι και…” σε αυτό που θα μοιραστεί το παιδί σας, και το πιθανότερο είναι να σας πει περισσότερα. Με τη λέξη “ναι” δηλώνετε ότι ακούσατε αυτό που είπε, ενώ με τη λέξη “και”, προσθέτετε κάτι σχετικό με τη σκέψη του. Με αυτόν τον τρόπο αποδέχεστε και “επεκτείνετε” τη φωνή του παιδιού σας.
Παράδειγματα:
-Η καλύτερή μου φίλη είναι η Άννα!
–Ναι η καλύτερή σου φίλη είναι η Άννα…και παίζετε πολλά παιχνίδια μαζί
-Η αγαπημένη μου μπλούζα είναι αυτή με τον δεινόσαυρο!
–Ναι η αγαπημένη σου μπλούζα είναι αυτή με τον δεινόσαυρο…και έχει πάνω τρία χρώματα, πράσινο, καφέ και κίτρινο.
-Μαμά ας παίξουμε ότι είμαστε πριγκίπισσες!
–Ναι είμαστε πριγκίπισσες… και ήρθε η ώρα να πιούμε το τσάι μας
-Είμαι πυροσβέστης!
–Ναι είσαι ένας πυροσβέστης…και προστατεύεις τα δάση από τις πυρκαγιές.
Τα μικρά παιδιά εκφράζουν τις σκέψεις τους με διάφορους τρόπους (Reggio Emilia:Oι χίλιες γλώσσες των παιδιών προσχολικής ηλικίας) και είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζουμε τη φωνή τους. Όταν δείχνουμε πραγματικό ενδιαφέρον για αυτά που έχουν να μας πουν, ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους και ενθαρρύνονται να εκφράζονται περισσότερο στη σχολική και την κοινωνική ζωή.
Ελάτε στην ομάδα του makeitconnected για περισσότερες ιδέες!